بیماری هایی که با علایم کم خونی بروز می کند

کم خونی وضعیتی است که در آن گلبول های قرمز قادر نیست وظیفه اکسیژن رسانی به سلول ها را انجام دهد و به همین دلیل است که کم خونی با مشکلات تنفسی و احساس ضعف و خستگی همراه است. از عوامل ایجادکننده کم خونی می توان به کمبودهای تغذیه ای،خونریزی، ناهنجاری های ژنتیکی، بیماری های مزمن یا مسمومیت های دارویی اشاره کرد. شایع ترین علت آن کم خونی ناشی از فقر آهن است که بیشتر در زنان دیده می شود؛ اما نوع دیگر کم خونی نشانه بیماری است که باید به آن توجه بیشتری کرد.

به دلیل اهمیت بیماری کم خونی که به طور مستقیم بر سلامت بدن و فعالیت های روزانه فرد تاثیر می گذارد با دکتر حسین رحیمی فوق تخصص هماتولوژی و مدیکال انکولوژی و استادیار دانشگاه علوم پزشکی مشهد گفت وگو کرده ایم که در ادامه می آید.

وی در این باره می گوید: کم خونی یا آنمی یعنی کم بودن غلظت هموگلوبین خون به گونه ای که خون نتواند به قسمت های مختلف بدن اکسیژن کافی برساند.به طور معمول کم خونی دارای درجات مختلفی است اما به طور کلی زمانی که غلظت هموگلوبین به کمتر از ۱۲ گرم در دسی لیتر در خانم ها یا کمتر از ۱۴ گرم در دسی لیتر در آقایان برسد، به این حالت کم خونی اطلاق می شود.البته این رقم در نژادها و مناطق مختلف فرق می کند.معمولا پایین بودن میزان گلبول های خون بیش از حد معمول و نرسیدن اکسیژن کافی به بافت های حیاتی بدن با علایمی مانند خستگی و ضعف همراه است.

وی ادامه داد: از آن جا که علت کم خونی و انواع آن متفاوت است، علایم آن نیز متفاوت خواهد بود. با توجه به این که فرد در چه سنی است و وضعیت جسمی او چگونه است، کم خونی ممکن است علایم خود را زودتر یا دیرتر نشان دهد.

بعضی از انواع کم خونی مزمن است و فرد خیلی آهسته و به تدریج دچار کم خونی می شود که علایم آن نیز دیرتر بروز می کند. در برخی موارد نیز فرد زمینه بیماری قلبی دارد که با مقدار کمی کاهش هموگلوبین دچار علایم کم خونی می شود. شایع ترین نوع کم خونی در جهان به خصوص در جوامع در حال توسعه کم خونی، فقر آهن است که در خانم ها به علت ماهانه و در کودکان و نوجوانان در حال رشد به علت نیاز بیشتر به آهن بروز می کند.

در این شرایط فرد اگر تغذیه مناسبی نداشته باشد و مکمل کافی دریافت نکند دچار کم خونی شدید می  شود. هم چنین اتخاذ رژیم های سختی که در آن مصرف بعضی از غذاها محدود می شود و فرد در مدت کوتاه کاهش وزن زیادی پیدا می کند نیز باعث کم خونی فرد می شود.وی هشدار داد: در بسیاری از موارد کم خونی و فقر آهن ممکن است نشانه بیماری دیگری باشد.

برای نمونه می توان به سرطان دستگاه گوارش مانند معده و روده اشاره کرد که در کشور ما نیز شیوع نسبتا بالایی دارد و حتی افراد در سنین جوانی نیز به آن مبتلا می شوند. بیشتر افراد مبتلا به این نوع سرطان به دلیل خون ریزی از دستگاه گوارش به پزشک مراجعه می کنند.وی افزود: به طور طبیعی زنان یائسه نباید دچار فقر آهن باشند اما زمانی که آن ها با مشکل کم خونی مراجعه می کنند باید وضعیت دستگاه گوارش آنان بررسی شود.

بنابراین توجه افراد را به این نکته جلب می کنیم که اگر به این علایم اهمیت داده نشود، ممکن است سرطان به مرحله حاد و غیر قابل کنترل برسد.کم خونی اگر چه بیماری  ساده ای است اما چنانچه گفته شد در برخی موارد ممکن است نشانه یک بیماری بدخیم باشد که حتما باید جدی گرفته شود. خانم هایی که سیکل  ماهانه دارند نیز باید به علایم کم خونی توجه کنند.

احساس ضعف ، خستگی، تحمل پایین، خستگی هنگام بالا رفتن از پله ها و... نشانه شروع کم خونی است و باید بررسی شود. شاید هم فرد دچار کم خونی فقر آهن است که به علت افت غلظت هموگلوبین، دچار خستگی می شود و توانایی انجام دادن کارهای روزمره را ندارد. اما علایم شدید این بیماری شامل خستگی شدید، ضعف، تنگی نفس، فشار وارد شدن روی قلب است که در برخی موارد شروع یک بیماری قلبی است.

ممکن است فردی با سکته قلبی به پزشک مراجعه کند و طی بررسی مشخص شود که علت اصلی این مشکل کم خونی شدید بوده است. در واقع کم خونی باعث شدید شدن بیماری قلبی در وی شده است. در برخی افراد کم خونی صرفا به علت فقر آهن نیست، ممکن است علت آن کمبود ویتامین هایی مانند B12 یا فولات باشد. این ۲ ماده در گلبول سازی موثر است و کمبود آن در صورت بی توجهی به کم خونی شدید و خطرناک تبدیل می شود.

علایم کمبود ویتامین B12 به ویژه در افراد مسن، فراموشی و علایم عصبی است که در بسیاری از موارد قابل برگشت هم نیست.

به همین علت افرادی که مسن هستند و با علایم عصبی مراجعه می کنند حتی اگر آزمایش خون آن ها طبیعی باشد، باید B12 خون آن ها را اندازه گیری کرد.وی درباره مصرف مکمل ها افزود:خانم هایی که در سن عادت ماهانه هستند به خصوص افرادی که به هر دلیل خون ریزی بیش از حد دارند، مکمل آهن یا رژیم غذایی حاوی آهن مانند گوشت و سبزیجات بیشتر مصرف کنند.

خانم هایی که در سن حاملگی، دوران شیردهی هستند و یا دچار کم خونی اند و عادت ماهانه آن ها به هر دلیلی زیاد است، مکمل دریافت کنند. خانم هایی که تغذیه خوبی دارند، عادت ماهانه آن ها شدید نیست و گلبول های قرمز آن ها در حد طبیعی است نیازی به مصرف قرص فیفول یا مکمل آهن ندارند. البته یادآوری این نکته ضروری است که خانم های جوان که علایم کم خونی ندارند نباید بدون تجویز پزشک قرص آهن مصرف کنند .

وی تاکید کرد، نوشیدنی های گازدار، نوشیدن چای پس از مصرف غذا ومصرف شیر پس از خوردن قرص آهن باعث کم خونی یا شدت یافتن این بیماری می شود. باید توجه داشت که ۲ تا ۳ ساعت پس از مصرف قرص می توان شیر نوشید.

عوامل افزایش دهنده جذب آهن و منابع غذایی آن

۱ -اسید سیتریک و اسید اسکوربیک یا ویتامین ث که در آلو، خربزه، ریواس، انبه، گلابی، طالبی، گل کلم، سبزی ها، آب پرتقال، لیموشیرین، لیموترش، سیب و آناناس وجود دارد، میزان جذب آهن را در بدن افزایش می دهد.

۲ -اسید مالیک و اسید تارتاریک که در هویج، سیب زمینی، چغندر، کدوتنبل، گوجه فرنگی، کلم پیچ و شلغم موجود است نیز سبب افزایش جذب آهن می شود.

۳ -محصولات تخمیری مثل سس سویا نیز در این دسته از عوامل گنجانده می شود.توصیه های کلی زیر را به کار ببندید:

۱ -استفاده از غذاهایی که غنی از آهن است.

۲ -استفاده از منابع غذایی حاوی ویتامین ث هر وعده غذایی برای جذب بهتر آهن(مثل پرتقال، گریب فروت، گوجه فرنگی،کلم، توت فرنگی، فلفل سبز، لیموترش)

۳ -گنجاندن گوشت قرمز، ماهی یا مرغ در برنامه غذایی.

۴ -پرهیز از مصرف چای یا قهوه همراه یا بلافاصله بعد از غذا.

۵ -برطرف کردن مشکلات گوارشی و یبوست.

۶ -تصحیح عادت های غذایی نادرست (مثل مصرف مواد غیر خوراکی مانند خاک، یخ) که خود از علایم کم خونی فقر آهن است.

۷ -مشاوره با پزشک و متخصص تغذیه برای پیشگیری به موقع یا بهبود کم خونی.

۸ -استفاده از نان هایی که از خمیر ورآمده تهیه شده است.

۹ -استفاده از خشکبار مثل توت خشک، برگه آلو، انجیر خشک و کشمش که منابع خوبی از آهن است.

۱۰ -استفاده از غلات و حبوبات جوانه زده.

۱۱ -شست و شو و ضدعفونی کردن سبزی ها.

۱۲ -شستن کامل دست ها با آب و صابون قبل از تهیه و مصرف غذا و پس از هر بار اجابت مزاج.

۱۳ -مصرف روزانه یک قرص آهن از پایان ماه چهارم بارداری تا سه ماه پس از زایمان در زنان باردار.

۱۴ -مصرف قطره آهن همزمان با شروع تغذیه تکمیلی تا پایان ۲ سالگی در کودکان.

به نقل از  روزنامه خراسان

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: